Welkom HvA-studenten!

beste HvA-studenten,
Welkom op mijn blog 'Hoe schrijf je een filosofisch essay?'. In een aantal stappen leer je hoe je een filosofisch essay schrijft. Het blog is 3 pagina's groot; scrol door door op 'oudere berichten' onderaan de site te klikken. Pas bij het laatste stuk over de beoordeling, met het plaatje van Rob Wijnberg eindigt deze handleiding. Succes!
Joan de Ruijter
Studium Excellentie

Kort samengevat: hoe schrijf je nou zo'n filosofisch essay?

1. Bedenk een filosofisch onderwerp (bijvoorbeeld uit een filosofische tekst). Abstracte woorden zijn altijd filosofisch; bijvoorbeeld:  'onderwijs', 'opvoeding', 'iets', 'vrijheid', 'liefde', 'kennis', 'normaal'.
2. Schrijf een pakkende, concrete, persoonlijke, aansprekende inleiding zodat de lezer geïnteresseerd raakt en niet denkt: 'Ah nee, een saaie abstracte verhandeling'.
3. Leg in de tweede alinea uit om welk filosofisch begrip of welke filosofische vraag jouw essay draait. Wat betekent dat begrip of wat betekenen die begrippen volgens jou (en wat betekenen ze volgens betrouwbare online encyclopedieën of woordenboeken).
4. Zijn er anderen die iets intelligents te zeggen hebben over het begrip of over jouw vraag? Zoek naar relevante filosofen, wetenschappers of schrijvers die al eerder hebben nagedacht over het onderwerp.
5. Wil je een langer essay schrijven, heb je meer te vertellen over het begrip of over de filosofische vraag, doe dat dan. Vergeet niet af en toe je eigen, concrete, persoonlijke verhaal terug te laten komen om het niet te saai (te abstract, filosofisch) te laten worden.
6. Schrijf een duidelijke conclusie waarin je samenvat wat je zojuist geschreven hebt. Een conclusie is echt niks meer of minder dan een samenvatting in iets andere woorden.

Publiek

Voor welk medium schrijf je? Voor een krant, een tijdschrift, een jongerensite of een filosofisch universiteitsblad? Het is erg belangrijk om dit te weten omdat je dan weet voor welk publiek je schrijft. Pas je stijl aan aan je publiek. Zij moeten begrijpen wat jij schrijft. Verder moet je lezer vermaakt en meegesleurd worden zodat jij je punt kunt maken.

Onderwerp

Bedenk een onderwerp waar je je over opwindt of vaak over nadenkt. Iets waar je boos, blij of verdrietig van wordt. Iets dat je opvalt in het dagelijks leven en waar je een filosofische conclusie aan wil verbinden.

De schone kunsten

Als een componist componeert of een schilder schildert doet hij dat niet volgens een vast stappenplan, in ieder geval niet bewust. Zo gaat dat ook in de literatuur en de schone kunsten; je kan eigenlijk niet een vast stappenplan volgen voor het schrijven van een goed essay of een boek. Eigenlijk is iets maken, schrijven of componeren een kwestie van een weg inslaan en steeds een stapje terug doen. Bovendien heb je nooit het gevoel dat het 'af' is.

Brainstormen

Ga brainstormen. Maak een woordweb (alle woorden en associaties schrijf je op en link je met elkaar). Schrijf alles op dat in je opkomt. Je kunt het ook in een groepje doen. In een Socratisch gesprek komt vaak meer naar voren dan wanneer je in je eentje nadenkt. Google een woord dat belangrijk is en kijk wat er allemaal op je scherm verschijnt.

Kies een centraal thema

Uit al je ideeën kies je een centrale vraag of een centraal thema. Destilleer, abstraheer, haal uit je gedachtes het punt dat je wil maken. Je wil toch iets vertellen? Wat wil je kwijt aan de lezer? Als dat meerdere zaken zijn, kies dan toch een centraal thema. Je moet telkens terugkomen op die centrale vraag of dat centraal thema.